Jan Kniszka

Bohaterem odcinka jest Jan Kniszka (1881-1945) – jeden z organizatorów Polskiej Organizacji Wojskowej G.Śl w Gorzycach, powstaniec śląski. Już od początku XX wieku aktywnie uczestniczył w życiu polskim na Śląsku. W swoim domu w Kraskowcu prowadził bibliotekę polską w ramach Towarzystwa Czytelni Ludowych, założył Towarzystwo Polsko-Katolickie św. Jacka, polski teatr i chór. Swoją działalnością narodową zwrócił na siebie uwagę władz ... Read More

Tomasz Szczygieł

Bohaterem odcinka jest Tomasz Szczygieł (1884-1940) – wraz z braćmi uczestniczył w I powstaniu śląskim, organizując oddział powstańczy w Urbanowicach. Wielokrotnie represjonowany przez Grenzschutz, przetrwał jednak ze względu na dobrą opinię wśród lokalnej ludności. W roku 1921 Tomasz Szczygieł zaangażował się w prace plebiscytowe, a po zakończeniu plebiscytu wszedł w skład polskich organów władzy w Urbanowicach. W okresie międzywojennych prowadził ... Read More

Maksymilian Wilimowski

Bohaterem odcinka jest Maksymilian Wilimowski (1886-1951) – doktor medycyny, działacz narodowy, organizator opieki lekarskiej w czasie powstań śląskich. W trakcie I powstania śląskiego sprawował opiekę lekarską nad obozami dla uchodźców z Górnego Śląska, prowadził Wydział Oświaty Komisariatu Rad Ludowych w Sosnowcu, wykładał na kursach sanitarnych PCK. W 1920 r. został kierownikiem Referatu Wychowania Fizycznego w Polskim Komisariacie Plebiscytowym. W III ... Read More

Karol Wackermann

Bohaterem odcinka jest Karol Wackermann (1879-1949) - działacz narodowy, wynalazca, aktywny uczestnik akcji plebiscytowej i III powstania śląskiego. Po przyłączeniu Świętochłowic do Polski zostaje naczelnikiem gminy. Witał także oddziały Wojska Polskiego wkraczające na teren miasta w czerwcu 1922 r. Po przewrocie majowym, ze względu na konflikt z władzami sanacyjnymi, usunięty ze stanowiska naczelnika gminy Świętochłowice. Po II wojnie światowej w ... Read More

Paweł Brandys

Bohaterem odcinka jest ks. Paweł Brandys (1869-1950) - w latach 1907-1918 członek Koła Polskiego w Reichstagu. W sierpniu 1919 r. uczestniczył w naradzie POW Górnego Śląska, poświęconej ustaleniu wybuchu I powstania śląskiego. W czasie plebiscytu i III powstania udostępnił swoje probostwo na narady działaczy polskich. Dowodził także w walkach frontowych w 1921 r. Był także posłem na Sejm Ustawodawczy, od ... Read More

Zawitała piękna wolność

"Zawitała piękna wolność" - odcinek specjalny Filmowej Encyklopedii Powstań Śląskich, opowiadający o przyłączeniu części Górnego Śląska do państwa polskiego oraz przejmowaniu tego terenu przez oddziały Wojska Polskiego. Film powstał w ramach projektu "Filmowa Encyklopedia Powstań Śląskich - ku Niepodległej (partner projektu: Narodowe Archiwum Cyfrowe). Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu "Kultura – Interwencje 2018".

Maria Kujawska

Bohaterem odcinka jest Maria Kujawska (1893-1948) – lekarka, śląska działaczka społeczna i polityczna, jedna z pięciu posłanek na Sejm Śląski. Urodziła się w Raciborzu jako córka Wilhelma Raida, mistrza szewskiego i Berty z d. Jendrischek. Po ukończeniu szkoły średniej w 1915 roku wstąpiła na Wydział Medyczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Tam pod wpływem grupy studentów polskich zafascynowała polską historią i kulturą. Wstąpiła ... Read More